Sağlık Bakanlığı Covid-19, spesifik ‘immün plazma’ bağışları hakkında açıklama yaptı.
Sağlık Bakanlığı, Covid-19 enfeksiyonu geçirip 14 gündür herhangi bir belirtisi olmayan kişiler, bağışta bulunmak amacı ile Lefkoşa Dr.Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Kan Bankasına başvurarak bağış yapmak suretiyle hastaneye çağırdı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Kan Mevzuat Düzenleyicileri Sürveyans Ağı” tarafından 28 Ocak 2020 tarihinde yayınlanan Mevcut Durum Bildirgesinde, daha önce MERS’de uygulandığı gibi aşı ve/veya etkin anti-viral ilaçlara ulaşılamadığında immün plazma, serum veya immün globulin konsantrelerinin SARS-CoV-2 salgını için de kullanılabileceği belirtilmiştir.
Bununla ilgili olarak, yetkili otoritelerin immün plazma veya serumun toplanması için gerekli düzenlemeleri oluşturmaları gerekliliği vurgulandı.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 24 Mart 2020 tarihinde “COVID-19 Konvansiyonel Plazma Araştırması – Acil Durum” bildirgesi ile bir tavsiye kararı yayınlamıştır.
Bu karar metninde, immün plazma’nın 2009-2010 H1N1 influenza virüsü salgını, 2003 SARS-CoV-1 salgını ve 2012 MERS-CoV salgını dahil olmak üzere diğer solunum yolu enfeksiyonlarının salgınlarında kullanıldığı hatırlatılarak Covid-19’a karşı antikor içeren immün plazma kullanımının enfeksiyona karşı etkili olmasının mümkün olduğu da ifade edildi.
Covid-19’un ortaya çıktığından beri bu hastalıktan korunmak ya da tedavisinde kullanılmak üzere mevcut farmasötik ajanların denenmesi ya da yenilerinin geliştirilmesi, aşı çalışması ve immün plazma gibi alternatif tedavi yöntemlerinin kullanılması gibi konularda yapılan bilimsel çalışmaların sayısı her geçen gün arttığına dikkat çekildi.
Sağlık Bakanlığı açıklamasında şu ifadelere de yer verdi:
“İmmün plazmanın kullanımı ile ilgili kısıtlı sayıdaki çalışmada hastaların bu tedaviden yarar gördüğü bildirilmektedir. Daha önce Covid-19 geçirip iyileşen kişilerin kanlarının plazma adı verilen sıvısında gelişen antikorlar bu yolla virüse karşı tedavi için kullanılmaktadır. Plazma tedavisinin özellikle yoğun bakımdaki yüksek riskli hastaların iyileşmesine yardımcı olduğu belirtiliyor. Bu nedenle tüm dünya ülkeleri ve Türkiye’de covid spesifik immün plazma, hastalığı geçirip iyileşmiş olan hastalardan belli kriterler dahilinde toplanarak yeni COVİD enfeksiyonuna yakalanan hastalarda kullanılmaktadır.
İmmün plazma bağışı, tüm kan bağışlarında olduğu gibi gönüllülük esasındadır ve immün plazma bağışçılarından yazılı onam formu alınarak verilerin gizliliği ilkesine uyularak, plazmaları kan donasyonu veya aferezle plazma donasyonu yoluyla alınmaktadır.”
Covid-19 immün plazma tedarikinde belirlenen kriterler şöyle;
- Kovid-19 virüs enfeksiyonuna yakalanmış ve sonrasında iyileşen bireylerin bağışçı olabilmeleri için, bu kişilerin enfeksiyonu geçirmiş olduğuna dair laboratuvar test sonucu ulaşılabilir olmalı
- Bağıştan 14 gün öncesinde bu kişilerin klinik semptomları tamamıyla ortadan kalkmış olmalı
- Bir ya da daha fazla kez olmak kaydıyla nazofarengeal sürüntü örneği ile yapılan test sonucunun ya da kan numunesinden çalışılan moleküler test sonucunun “negatif” olması gerekmektedir.
- İyileşen bireylerin, mevcut yasal mevzuata uygun olarak kan bağışçısı olabilmesi için gerekli sorgulama yapılacak. (Kısa Fizik Muayene, immün plazma Bağışçısı Bilgilendirmiş Onam Formu’nun Doldurulması, Kan Bağışçısı Sorgulama Formu’nun Doldurulması ve Değerlendirilmesi
- Plazma bağışı yapması uygun olarak değerlendirilen bağışçılardan alınacak serum örneklerine ulusal mevzuata uygun olarak mikrobiyolojik tarama testlerinin çalışılması sağlanacak.
(Serolojik olarak HBsAg, anti-HCV, anti-HIV 1-2 ve anti-sifiliz Ab testleri)
Kan veya covid spesifik plazma bağışı tamamiyle steril koşullarda uygulanmakta olup enfeksiyon bulaşı açısından gönüllü bağışçıya bir risk getirmemektedir.
Covid-19 enfeksiyonu geçirip 14 gündür herhangi bir belirtisi olmayan kişiler, bağışta bulunmak amacı ile Lefkoşa’da Dr.Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Kan Bankasına, Kimyager Suat Keskin’e başvurarak bağış yapmak suretiyle toplumumuzu sarsan bu salgında önemli bir katkıda bulunmuş olacaklardır; duyarlı insanlarımızın bağışta bulunması büyük önem taşımaktadır.
KKTC Sağlık Bakanlığı tüm halkımızı bu kriterlere uydukları takdirde salgının daha çabuk sonlanması , hastalarımızın daha çabuk iyileşmeleri adına COVİD –spesifik kan/plazma bağışı yapmaya davet eder.”
