Çin, uzay istasyonuna yeni taykonot ekibini yolladı
Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansından (CMSA) yapılan açıklamaya göre, taykonotlar Yı Guangfu, Li Cong ve Li Guangsu’yu taşıyan Şıncou-18 uzay mekiği, Long March 2F roketiyle Gobi Çölü’ndeki Ciuçüen Uydu Merkezi’nden fırlatıldı.
Havalandıktan 10 dakika sonra roketten ayrılan kapsül planlanan yörünge doğrultusuna girdi.
Taykonot ekibi, bugün uzay istasyonuna ulaştıktan sonra Şıncou-17 mekiğiyle 26 Ekim 2023’te istasyona gönderilen ve 5 aydır görev yapan taykonotlardan görevi devralacak.
En genç taykonot grubu
Ekip, Çin’in bugüne kadar uzay istasyonuna yolladığı en genç taykonot grubu olma özelliği taşıyor. Ekibin tüm üyeleri 1980 ve sonrasında doğanlardan oluşuyor.
Seferin komutanlığını üstlenecek 1980 doğumlu Yı, 2021’de “Şıncou-13” seferiyle uzay istasyonuna yolculuk yapmış ve 5 ay burada görev almıştı.
1989 doğumlu Li Cong ve 1987 doğumlu Li Guangsu ise ilk kez insanlı uzay görevinde yer alacak.
Uzayda akvaryum
Uzay istasyonunda 5 ay görev yapacak taykonot ekibi, yörüngede bilimsel deneyler ve teknoloji testlerinin yanı sıra istasyonun bakımını ve diğer görevleri yerine getirecek.
CMSA Direktör Yardımcısı Lin Şiçiang, ekibin düşük yerçekimi fiziği, uzay malzeme bilimi, uzay yaşam bilimleri, uzay tıbbı ve uzay teknolojisi alanlarında 90’dan fazla deney yürüteceğini kaydetti.
Taykonotlar ayrıca uzay istasyonda akvaryumda yer çekimsiz ortamda balık beslemeyi deneyecek. Deneyin başarılı olması halinde ilerde taykonotların gıda ihtiyacı için balık beslenmesine olanak sağlayabileceği öngörülüyor.
Öte yandan uzay istasyonunda bitki yetiştirme deneyleri yapılması planlanıyor. Çinli ekip, bu amaçla 100 adet arabidopsis bitkisi (far kulağı teresi) tohumunu 4 hafta boyunca uzayda yeşertmeye çalışılacak. Taykonotlar, yeşeren bitkileri eksi 80 derecede dondurup dünyaya geri yollayarak düşük yer çekiminin bitki kök hücrelerini nasıl etkilediğinin araştırılmasına katkı sağlayacak.
Taykonot ekibi, ayrıca proteinlerin ve nükleik asitlerin ortak kökeni ile biyokimya dizgilerinin (kodon) kökenine dair bir moleküler araştırma ve yeni bir uzay aracı kaplama malzemesinin testini yürütecek.
Çin’in uzay istasyonu “Tiengong”
Çin, ABD’nin uzay araştırmaları alanındaki işbirliğini yasaklaması ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) programına katılımını engellemesi nedeniyle yörüngede kendi uzay istasyonunu kurmuştu.
Bir çekirdek modül, iki laboratuvar modülünden oluşan ve bir uzay teleskobunun eklenmesi planlanan “Tiengong” (gök sarayı) istasyonu, Rusya’nın artık faal olmayan Mir Uzay İstasyonu’nu model alarak inşa edildi.
İstasyonun ana parçası “Tienhı” (göksel uyum) adı verilen çekirdek modül, 29 Nisan 2021’de, ilk laboratuvar modülü “Vıntien” (gökleri aramak) 24 Temmuz 2022’de, ikinci laboratuvar modülü “Mıngtien” (gökleri düşlemek) ise 31 Ekim 2022’de fırlatıldı.
Çekirdek modüle laboratuvar modüllerinin eklenmesiyle istasyonun “T” biçimli ana iskeletinin kurulumu tamamlanırken istasyon “uygulama ve geliştirme aşamasına” geçti.
“Şüntien” (gökleri dolaşmak) adı verilen uzay teleskobunun da ayrı bir modül olarak istasyona eklenmesi planlanıyor.
3 kişilik taykonot ekibinin dönüşümlü görev yaptığı istasyona “Şıncou” (kutsal gemi) mekikleriyle personel, “Tiencou” (gök gemisi) mekikleriyle de ikmal malzemeleri taşınıyor.
