Dünya mirasları savaşlar nedeniyle tehlike altında
Birleşmiş Milletler örgütü UNESCO’nun tehlikedeki kültürel miras alanları listesi, savaşların ve çatışmaların yıkıcı etkileri nedeniyle her yıl daha da kabarıyor. Özellikle son yıllarda çıkan çatışmaların büyük etkisiyle birçok kültürel varlık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
UNESCO’nun “Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi”, bir varlığın miras listesine kaydedildiği özellikleri tehdit eden koşulları uluslararası topluma bildirmek ve düzeltici eylemleri teşvik etmek amacıyla yapılıyor.
İşte bu listeye giren kültürel miraslarda bu yıl Filistin’deki tarihi yapılar da var…
Filistin’in kültürel mirası da yok ediliyor
11 aydır İsrail’in yoğun bombardımanı altındaki Gazze Şeridi’nde şu ana kadar 40 bine yakın insan hayatını kaybetti, 2 milyondan fazla insan yer değiştirmek zorunda bırakıldı.
Yüzyıllardır farklı inançlara ve kültüre ev sahipliği yapan Filistin’deki tarihi yapılar da İsrail’in bombalarının hedefi oldu.
2024 yılında, Filistin’deki Saint Hilarion Manastırı, tehlikedeki miras alanları listesine eklendi. Orta Doğu’nun en eski manastır alanlarından biri olan ve 4. yüzyıla kadar uzanan bu kültürel varlık, Gazze Şeridi’nde bulunuyor.
Bölgedeki tüm tarihi varlıkların olduğu gibi bu manastır da İsrail’in saldırıları nedeniyle ciddi bir tehdit altında.
Ukrayna’da ise 2022’nin Şubat ayından beri savaş sürüyor. Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı savaşta on binlerce sivil ve asker hayatını kaybetti.
Antik bir bölge olan Ukrayna’da saldırılar nedeniyle birçok kültürel yapıt hasar gördü ve hala büyük bir tehdit altında.
2023 yılında Lviv, Kiev ve Odessa’nın tarihi şehir merkezleri, devam eden savaş nedeniyle UNESCO’nun Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi’ne eklendi. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, bu tarihi şehir merkezlerinin yanı sıra birçok kültürel ve tarihi yapının da büyük zarar görmesine neden oldu.
[Ukrayna’da savaşın başından beri yüzlerce tarihi eser hasar aldı.]
UNESCO’dan tarihi alanlar için acil önlem çağrısı
UNESCO, bu alanların korunması için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.
Zira bazı miras alanları inşaat projeleri nedeniyle de yok olma tehdidi altında. UNESCO’nun itiraz ettiği projeler arasında Mısır ve Özbekistan’daki tarihi alanlar ve Viyana tarihi merkezi de buluyor.
Liverpool, artan gelişim nedeniyle 2021’de Dünya Mirası statüsünü kaybetti.
Venedik ve lagünü, iklim değişikliği nedeniyle tehdit altında olsa da listeye eklenmedi.
Stonehenge için de yeni otoyol tüneli inşaatı nedeniyle tehlike altındaki statü önerildi ancak karar 2026’ya ertelendi.
2024’te ciddi uyarılar alan diğer alanlar arasında Budapeşte, Rusya’daki Lake Baikal ve Bialowieza Ormanı ile Birleşik Krallık’taki Derwent Valley Mills bulunuyor.
Bu miras alanlarının tehlike altında olması, sadece tarihi ve kültürel değerlerin kaybı anlamına gelmiyor. Aynı zamanda, bu alanlar çevresinde yaşayan toplumların kimlik ve aidiyet duygularına da büyük darbe vuruyor.
UNESCO, bu bölgelerdeki miras alanlarının korunması için uluslararası toplumu daha fazla sorumluluk almaya çağırıyor.
Grafik: Sena Nur Pehlivan
