Birilerinin tepesine binmek, çok kolay…
22 Aralık 2023 akşam saatlerinde kimse söz almadan, Cumhuriyet Meclisinde, oy birliğiyle Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası, geçti.
Geçmişte, meşru olmayan gelir kaynakları üzerine gidilmesine, kapı aralığı vardı. 22 Aralık 2023’te Meclis’ten geçen yasayla, birilerinin tepesine çok daha kolay binilecek.
Dün, “bu yasanın neler içerdiğini unutanlar için yarın anımsatacağım”, diye yazmıştım.
Sözü fazla uzatmaya gerek yok… 26 Aralık 2023 tarihinde okurlarla buluşturduğum yazımı paylaşırsam anımsatma yerine gelmiş olur:
***
“Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası, geçtiğimiz Cuma, akşam üzeri, Cumhuriyet Meclisi’nden en hızlı geçen yasalardan biri olarak oy birliğiyle geçti.
Hem komitede hem de genel kurulda oy birliği.
Bu yasanın Meclisten hem de oy birliğiyle geçmesi, benim için sürpriz oldu mu?
Hayır olmadı.
Bizim çok yönlü dengelerimize bırakılsaydı, bu yasa Meclisten geçer miydi?
Bırakın Meclisi, komiteden bile geçmezdi.
***
Meşru olmayan gelir kaynakları konusunda basında en uzun süre duyarlılık gösteren isimlerden biriyim.
Bu duyarlılığım bilindiği için yurt dışından kurumsal temsilcilerle de görüşür, görüşlerimi paylaşırım.
Yasanın adı kolay kolay birilerinin kolayca ezberleyeceği bir isim değil.
İçeriği de oldukça teknik.
Belki iddialı olacak ama bütçe yoğunluğunun içinde, komiteden ve genel kuruldan geçen yasanın içeriğini, Milletvekili ve Bakanların toplamında, her türlü soruya yanıt verecek kapsamda bilenlerin sayısı beşi hatta üçü zor bulur.
***
Böyle bir yasaya KKTC’de gereksinim var mı?
Hiç kimsenin kuşkusu olmasın, vardır.
Ancak çok çok önemli olan hukuk sistemimize uygulamada aykırı, radikal değişim niteliğinde içeriğin olup olmamasıdır.
Örneğin bizim sistemimizde her hangi bir suçlamada ispat yükümlülüğü iddia makamına aittir. Suçlanan kişiye suçsuzluğunu ispat et denmez?
Bu yasada bunun tam tersi olduğunu seslendirenler var.
Bilgilenmek için araştırma yaptığımda bizdeki hukuk sisteminin anavatanı İngiltere’de de benzer yasal düzenleme, pozisyon değişimi olduğu anlatıldı. Örneğin tasarrufunda şüpheli 1 Milyon Sterlin bulunandan, bu paranın meşru kazancı olduğunu ispat etmesi isteniyormuş.
***
| Bir başka önemli bulduğum madde, yan başlığı Mal Varlıklarına Tedbir Konulması |
olan, 50 maddenin ilk iki şıkkı:
| (1) | Suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı veya kitle imha silahlarının yaygınlaşmasının finansmanı suçunu işlediği şüphesiyle hakkında soruşturma başlatılan gerçek veya tüzel kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan mal varlıklarına veya bu kişilerle suç geliri aklama veya terörizmin finansmanı veya kitle imha silahlarının yaygınlaşmasının finansmanı ile ilgili ilişkisi bulunan gerçek ve/veya tüzel kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufunda bulunan ve suç geliri olduğuna dair makul şüphe ve/veya ciddi bulgu ve/veya emare bulunan mal varlıklarına, kullanılmaması ve/veya elden çıkarılmaması için Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’nin yazılı talimatı ile bir defaya mahsus olmak üzere 60 (altmış) gün süre için tedbir konulabilir. Altmış günü aşan tedbir kararları için Hukuk Dairesi (Başsavcılık) tarafından Mahkemeye başvurulması ve Mahkemeden bu yönde bir emir alınması zorunludur. |
| (2) | Mahkeme, Hukuk Dairesi (Başsavcılık)’nin başvurusu üzerine soruşturma esnasında her defasında 6 (altı) ayı geçmemek üzere 2 (iki) yıl süre ile, dava dosyalanması durumunda ise kesin yargı sonucuna kadar tedbir kararının devamına emir verebilir. |
***
Savcı burada çok önemli bir yetkiye sahip. Hakim önüne çıkılmadan Başsavcılığın yazılı talimatı yeterli.
Burada tedbir konulan tüzel kişiklik, bir bankaysa, tedbir konulduğu an kaç kişi o bankadaki mevduatını tutar.
Farkındaysanız, net düşünceden öte sorularla konuya yaklaştım.
***
Böylesi önemli bir yasa, bir konuşma yapılmadan, çok hızlı bir oylamayla kabul edildi.
Yasanın önemi ve gerekliliği bakımından Ne iktidar ne de muhalefetten konuşan olmadı.
Ekonomik örgütlerden de ses çıkmadı.
Neden?
***
Mecliste, en başta ana muhalefet CTP kanadı dahil, konuşmalar yapılmış olsaydı, bu yazıyı yazma gereksinimi duymayabilirdim.” ( 26 Aralık 2023 – KIBRIS)
