Güney Kore’de Devlet Başkanı Yoon’a seyahat yasağı ve gözaltı talebi ardından siyasi gerilim sürüyor

Yoon tarafından 3 Aralık akşamı ilan edilen ve yaklaşık 6 saatlik sıkıyönetim sürecinde ülke, milletvekilleriyle polis arasında arbedelere, protestolara, meclis ve bakanlar kurulu oylamasına ve Yoon’un azlinin talep edilmesine şahit oldu.

Bugün de Güney Kore Ulusal Meclisi, aralarından Yoon’un da bulunduğu 8 kişinin “derhal” gözaltına alınmasını içeren karar tasarısını 94’e karşı 191 oyla kabul etti.

Ayrıca Yoon’un sıkıyönetim ilanı nedeniyle yargılanması için özel yetkili savcı atanmasına ilişkin karar da mecliste onaylandı.

Yoon’un sıkıyönetim girişimi

3 Aralık’ta muhalefeti “devlet karşıtı faaliyetlere bulaşmakla” suçlayarak ülkede “sıkıyönetim” ilan edildiğini bir televizyon kanalında yaptığı açıklamayla ilan eden Devlet Başkanı Yoon, bununla “Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı” amaçladıklarını söyledi.

Kararın ardından Savunma Bakanlığı, ordudaki komutanlara toplantı talimatı verip teyakkuzda olunması çağrısı yaptı. Sıkıyönetimi uygulamakla görevlendirilen askerler, Ulusal Meclise girdi.

Hemen ardından, Genelkurmay Başkanı General Park An-su, yayımladığı talimatnamede sıkıyönetim komutanı olarak atandığını bildirirken protesto yürüyüşleri de dahil tüm siyasi faaliyetlerin yasaklandığını duyurdu.

Talimatnamede, “Tüm medya ve yayınlar, sıkıyönetim komutanlığının kontrolü altındadır.” ifadesine yer verildi.

Muhalefetin sıkıyönetim ilanına tepkisi

Öte yandan, ülkede ana muhalefetteki Demokrat Parti (DP), sıkıyönetim ilanının ardından milletvekillerini Ulusal Meclise çağırdı.

DP’nin lideri Lee Jae-myung, Devlet Başkanı Yoon’un sıkıyönetim ilanını “anayasaya aykırı ve halka karşı bir hareket” olarak niteledi.

Ulusal Meclis yerleşkesine giriş çıkışlar, koruma ve polis tarafından alınan sıkı önlemlerle kontrol altına alınırken, yerleşkenin etrafında da binlerce kişi, kararı protesto etmek için toplandı. Protestocular, “Sıkıyönetimi sonlandırın” ve “Yoon Suk Yeol tutuklansın” sloganları attı.

Yoon’un partisi de karara itiraz etti

İktidardaki Halkın Gücü Partisinin lideri Han Dong-hoon da sıkıyönetim kararının “yanlış” olduğunu belirterek itiraz etti.

Sıkıyönetim ilanının ardından Dışişleri Bakanı Cho Tae-yul ile Maliye Bakanı Choi Sang-mok, üst düzey yetkililerle toplantı kararı aldı.

Güney Kore’de meclis, sıkıyönetimin kaldırılmasını oylayarak kabul etti

Sıkıyönetime tepki gösteren milletvekilleri ve halkla polis arasında, Ulusal Meclis binasının dışında arbede yaşandı.

Meclis’e girmeyi başaran 190 milletvekilinin oylaması sonucu, sıkıyönetimin kaldırılması kabul edildi. Böylece, sıkıyönetim, “hükümsüz” hale geldi.

Ulusal Meclis’teki oylamanın ardından sıkıyönetimi sonlandırma kararı aldığını açıklayan Yoon, askeri birliklerin de meclis yerleşkesinden çekildiğini ifade etti.

Yaklaşık 6 saat süren sıkıyönetim kaldırıldı

Meclisin ardından Bakanlar Kurulu, yaklaşık 6 saat yürürlükte kalan sıkıyönetim uygulamasını resmen sona erdirecek önerge için oy kullandı.

Güney Kore’de sıkıyönetim ilanının ertesi günü yerel saatle 04.30’da sıkıyönetimin kaldırılmasına ilişkin önerge onaylandı ve uygulama resmen yürürlükten kaldırıldı.

Böylece Yoon’un ilan ettiği sıkıyönetim birkaç saat içinde önce meclisin oyuyla, ardından bakanlar kurulunun onayıyla kaldırılmış oldu.

Muhalefet, Yoon’un azil sürecini başlattı

Muhalefetteki 6 lider, ilan edilip kaldırılan sıkıyönetimden bir gün sonra, Devlet Başkanı Yoon’un görevden alınması için harekete geçti.

Ülkede artan istifa çağrılarıyla karşı karşıya kalan Yoon’un azli için verilen önerge 191 milletvekili tarafından imzalanarak Ulusal Meclise sunuldu.

Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı istifalarını sundu

Savunma Bakanı Kim Yong-hyun, sıkıyönetim ilanıyla halkı endişeye sürükledikleri ve kargaşaya yol açtıkları için vatandaşlardan özür diledi.

“Sıkıyönetime ilişkin görevlerini yerine getiren askerler, tüm talimatları bakandan aldı.” ifadesini kullanan Savunma Bakanı Kim, tüm sorumluluğu üstlendiğini belirterek istifa niyetini Yoon’a bildirdiğini duyurdu.

Yoon, sıkıyönetim ilan etmesini kendisine önerdiği iddia edilen Savunma Bakanı Kim’in istifasını 5 Aralık’ta kabul etti.

Benzer şekilde Genelkurmay Başkanı General Park An-su da istifasını sunduğunu açıklarken Yoon, Park’ın istifasını “güvenlik durumu gerekçesiyle” kabul etmedi.

Bakanlar Kurulu üyeleri de sıkıyönetim kararıyla yaşanan kargaşanın sorumluluğunu üstlenmek amacıyla toplu istifalarını sunmaya hazır olduklarını açıkladı.

Yoon hakkında “vatana ihanet” suçlamasıyla soruşturma başlatıldı

Muhalefetteki Kore’yi Yeniden İnşa Partisi ve 59 aktivistten oluşan grup, Yoon hakkında “vatana ihanet suçlamasıyla” iki ayrı şikayette bulundu.

Bunun üzerine polis, Devlet Başkanı Yoon hakkında “sıkıyönetim ilan ederek vatana ihanet ettiği” suçlamasıyla soruşturma başlattı.

Yoon’un sıkıyönetim ilan ettiği akşam başlayan gösteriler ülke genelinde devam ediyor. Sivil Toplum Kuruluşları ve Kore İşçi Sendikaları Konfederasyonunun başını çektiği gösterilerde Yoon’un istifası talep ediliyor.

Devlet Başkanı Yoon, sıkıyönetim ilanı nedeniyle özür diledi

Yoon, 7 Aralık’ta sıkıyönetim ilanının kaldırılmasının ardından ilk kez kamuoyunun karşısına çıktığı konuşmada, “Gerçekten üzgünüm ve bu beklenmedik durumdan endişe duyan halkımızdan özür diliyorum.” dedi.

Sıkıyönetim kararını, devlet başkanı olarak “çaresizlik duygusuyla” aldığını ifade eden Yoon, bu ani kararın halkta yol açtığı endişe ve rahatsızlığı gördüğünü, bir daha böyle bir girişimde bulunmayacağını söyledi.

Yoon, sıkıyönetim kararının yasal ve siyasal tüm sorumluluğunu üstleneceğini vurguladı.

Yoon’un azline ilişkin önerge kabul edilmedi

Ulusal Meclis’te 7 Aralık’ta Yoon’un görevden alınmasına ilişkin önergenin oylaması yapıldı.

Kabul edilmesi için 200 milletvekilinin onayını alması gereken önerge, yeterli sayıya ulaşılamadığı için kabul edilmedi.

İktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP) milletvekillerinin çoğu oylamayı boykot ederken, yalnızca 3 PPP milletvekilinin önerge için oy kullandığı bildirildi.

Oylama sonrası, ülkede iktidardaki PPP lideri Han Dong-hoon, Yoon’un “kaosu minimize etmek için usulüne uygun şekilde istifa edeceğini” söyledi.

Yoon’a seyahat yasağı

Diğer yandan, Devlet Başkanı Yoon’a sıkıyönetim ilan etmesini önerdiği iddia edilen ve istifa eden eski Savunma Bakanı Kim Yong-hyun, 8 Aralık’ta gözaltına alındı.

Adalet Bakanlığı, 9 Aralık’ta hakkında “vatana ihanet” ve “görevi kötü kullanma” soruşturması yürütülen Yoon için seyahat yasağı çıkarıldığını duyurdu.

Yoon’un eşi Kim Keon-hee hakkında da seyahat yasağı talebinin soruşturma yetkililerince değerlendirileceği bildirildi.

Yoon’un istifa etmesi için kamuoyundaki baskı giderek artarken, ülke genelinde Devlet Başkanı’nın istifası talebiyle gösteriler de sürüyor.

Muhalefetteki DP’nin lideri Lee Jae-myung da istifa etmemesi halinde Yoon’un görevden azli için 14 Aralık’ta meclise yeni bir önerge sunmayı planladıklarını açıkladı.

Yoon’un başkanlık kariyeri tartışmalı geçti

Seul Üniversitesinde hukuk okuyan ve 2019-2021’de Başsavcılık görevini yürüten Yoon, eski Devlet Başkanı Park Geun-hye yönetimiyle ilgili, Park’ın rüşvet, görevi suiistimal ve diğer suçlamalar nedeniyle tutuklanarak hapse atılmasına yol açan davanın da aralarında olduğu yüksek profilli davaları araştıran bir savcı olarak öne çıktı.

Başsavcılık görevinden istifa ederek 2022 seçiminde başkanlığa adaylığını koyan Yoon, Mayıs 2022’de seçimi kazandı.

Yoon ve eşi Kim Keon-hee hakkında son dönemde kamuoyunu meşgul eden “yolsuzluk ve seçimlerde nüfuz ticareti” gibi iddialar, 3 Aralık’taki sıkıyönetim ilanıyla tekrar gündeme gelmeye başladı.

Ayrıca Yoon, muhalefetteki Demokrat Partinin desteklediği dilekçeyle 2 Temmuz’da Ulusal Meclisin halka açık dilekçe sayfasında 810 binden fazla vatandaşın azil çağrılarıyla karşı karşıya kaldı.

Dilekçede Devlet Başkanı, yolsuzluk, Kuzey Kore ile savaş riskini kışkırtma, deprem ve tsunamide büyük hasar gören Japonya’nın Fukuşima Nükleer Santrali’nden arıtılmış radyoaktif suyun salınmasını engellemeyerek vatandaşlarını sağlık risklerine maruz bırakmakla suçlandı.

Yoon’un eşi hakkında, yüksek lisansını yaptığı Sookmyung Kadın Üniversitesi tarafından, 1999’da teslim ettiği yüksek lisans tezinde intihal yaptığı iddialarına ilişkin 2023’te soruşturma başlatılmasının yanı sıra, Kim’in hisse senedi fiyatlarını manipüle ettiğine dair iddialar da önü sürülmüş ancak bu iddiaların araştırılmasına yönelik meclis önergeleri Yoon tarafından veto edilmişti.

Ayrıca, 2022’de Kim’in bir papazdan lüks hediyeler kabul ettiği iddia edilmiş, ekim ayında savcılar, bu suçlamaların ortadan kalktığını açıklamıştı.

Son olarak, Muhalefetteki Demokrat Partinin, 14 Kasım’da Yoon’un eşi Kim ile ilgili suçlamalara yönelik özel bir soruşturma yapılmasını öngören tasarısı, mecliste onaylanmıştı.