İskoçya’nın plastik atık sorunu: Loch Long nasıl çöplüğe dönüştü?

Yerel halk, kıyıya vuran atıkları temizlemekte zorlanıyor. Deniz yosunlarıyla karışan plastikler, tarımda kullanılan yosunların da artık değerlendirilememesine yol açıyor. Çevre aktivistleri, sorunun kökten çözülmesi için atıkların suya karışmasını önlemenin tek çözüm olduğunu belirtiyor.

Depozito iade sistemi neden ertelendi?

İskoçya’da şişe ve kutular için bir depozito iade sistemi planlanmış ancak iş dünyasının cam şişelerin dahil edilmesine itiraz etmesi nedeniyle 2023’te ertelenmişti. Birleşik Krallık hükümeti, İskoçya’nın bağımsız bir sistem kurmasına onay verdi ancak cam şişelerin çıkarılması şartını koydu. İskoç hükümeti ise bu nedenle planı 2027’ye kadar erteledi.

Bu sırada, Galler hükümeti bağımsız bir sistem kurarak cam şişeleri de kapsama aldı.

İrlanda’da başarıyla uygulanıyor

İrlanda’da benzer bir sistem bir yıl önce devreye alındı ve şu ana kadar yaklaşık 1 milyar içecek kabı toplandı. Tüketiciler, plastik şişe veya kutu başına 15 cent depozito ödüyor ve iadeyle geri alıyor. İlk başta bazı perakendeciler itiraz etse de, sistemin mağaza trafiğini artırdığı belirtiliyor.

Sahil temizliği yapan kuruluşlar, sistemin atıkları büyük ölçüde azalttığını belirtiyor. Yedi yıl önce kilometre başına 60 plastik şişe bulunurken, bu sayı 8’e kadar düştü.

Çevreciler daha fazla gecikme istemiyor

İskoçya’daki çevre örgütleri, sistemin 2027’den daha fazla ertelenmemesi gerektiğini vurguluyor. Deniz Koruma Derneği’nden (MCS) Kirsty Crawford, “Her gelgit yeni çöp getiriyor. Depozito sistemi bu kirliliği azaltabilir” dedi.

İskoçya’da geri dönüşüm oranları son on yılda neredeyse sabit kaldı. 2014’te yüzde 42,9 olan oran, 2023’te yüzde 43,5’e çıktı. Hükümet, depozito sisteminin devreye girmesiyle geri dönüşüm oranını yüzde 90’a çıkarmayı hedefliyor.

İskoçya, İngiltere ve Kuzey İrlanda’daki sistemi yönetecek firmalar için başvuru süreci tamamlandı. İskoçya hükümeti, sistemin 2027’ye kadar uygulanacağını taahhüt ediyor.