Milyonlarca insanın DNA’sı tehlikede: 23andMe iflasın eşiğinde
Dünyanın en büyük biyoteknoloji şirketlerinden biri haline gelen 23andMe, iki on yılı aşkın bir süre önce kurulduğundan bu yana milyonlarca kişiye DNA testi hizmeti sunuyor. Ancak, 23andMe şu anda iflasın eşiğinde. Bu durum, şirketin elinde bulundurduğu büyük miktardaki genetik verinin akıbeti konusunda endişelere yol açtı.
Şirketin CEO’su Anne Wojcicki, müşteri gizliliğine bağlı kalacaklarını ve mevcut gizlilik politikalarını sürdüreceklerini ifade etse de, milyonlarca kullanıcı kendi genetik verilerini nasıl koruyabilecekleri konusunda endişe duymaya başladı.
Peki, 23andMe kullanıcıları verilerini nasıl koruyabilir ve DNA’mızı toplayan diğer şirketler konusunda da endişelenmeli miyiz?
23andMe nedir?
23andMe, doğrudan tüketiciye yönelik genetik test pazarının en büyük oyuncularından biri. 2006 yılında Kaliforniya’da kurulan şirket, 2007 yılında ilk tükürük testi ve Kişisel Genom Hizmeti’ni başlattı.
Testin başlangıç fiyatı 999 ABD dolarıydı ve 2008 yılında Time dergisi tarafından Yılın İcadı ödülüne layık görüldü.
Milyonlarca müşteri, sağlık, soy geçmişi ve hatta gıda tercihleri gibi konularda bilgi edinmek için bu testi satın aldı. Test kitlerinin fiyatı hızla düştü (günümüzde 79 ABD doları) ve şirket 2021 yılında halka arz edildi.
2024 yılı itibarıyla 23andMe, dünya genelinde 14 milyon kişinin DNA testini gerçekleştirmiş durumda.
Ancak şirket, son yıllarda hızla değer kaybetti. 2023 yılında yaşanan büyük bir veri ihlali, yaklaşık yedi milyon kullanıcının etkilenmesine yol açtı. Ayrıca şirket, 30 milyon ABD doları tutarında bir toplu dava anlaşması imzaladı.
Şirket, iflasın eşiğinde olduğu iddialarıyla gündemdeyken, bu genetik verilerin geleceği belirsiz.
Şirketin iflası durumunda verilerin üçüncü şahıslara satılma veya aktarılma riski söz konusu olabilir.
Genetik verileri korumak için ne yapılabilir?
23andMe müşterileri genetik verilerini korumak için bazı adımlar atabilir.
En basit çözüm, hesabı silmek ve gelecekteki araştırmalara katılmaktan vazgeçmektir. Ancak, daha önce anonimleştirilmiş ve araştırmalarda kullanılmış veriler geri alınamaz.
Ayrıca, hesap silinse bile şirketin bazı bilgileri yasal yükümlülükleri nedeniyle saklamaya devam edeceği belirtiliyor.
23andMe gibi DNA testi satan şirketlerin hizmetlerini satın alırken, veri gizliliği konusundaki politikaları dikkatlice incelemek büyük önem taşıyor.
Şirketlerin verilerinizi ne kadar süre saklayacağı, kimlerin erişebileceği ve ileride bu verileri silmenin ne kadar kolay olacağı gibi detaylar göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu tür DNA testlerini satın alırken, verilerinizin gelecekte ne şekilde kullanılabileceğini bilerek hareket etmek, kişisel bilgilerinizin korunmasını sağlamak açısından büyük önem taşıyor.
