“GSI konusunda hiçbir şeye kesin gözüyle bakılmamalı”
Lefkoşa, 15 Eylül 24 (TAK): Rum Başkanlık Sarayı’nda geçen salı günü gerçekleşen toplantı sonrasında Rum ve Yunan hükümetlerinin “Great Sea Interconnector” (GSI) projesinde anlaşmaya çok yakın olduğu ifade edilse de anlaşmanın kesin olmadığı bildirildi.
Haftalık Kathimerini’de yer alan haberde, “İki taraf, Atina ile Lefkoşa arasında gidip gelen nihai belge üzerinde anlaşmadıkça hiçbir şeye kesin gözüyle bakılmaması gerek” değerlendirmesi yapıldı.
Gazete, geçen Cuma gününe kadar Rum tarafınca ortaya konulan endişelere dair olumlu adımlar atıldığı iddia edilmesine karşın müdahil tarafların henüz imza atmaya hazır olmadığı ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’in Atina’ya gideceği 19 Eylül’e kadar hazır olunmaya çalışıldığını yazdı.
Rum tarafının, 19 Eylül’e kadar bakanlar ve teknokratlar düzeyindeki istişareleri tamamlamaya çalıştığı, açık kalan konuların ise Rum Yönetimi Başkanı Hristodulidis ve Yunanistan Başbakanı Miçotakis tarafından göğüslenmesi ve anlaşmanın ilan edilmesi beklentisi içerisinde olduğu kaydedildi.
Gazete, Rum tarafı için yakıcı iki konu bulunduğunu, bunlardan birinin inşaat giderleri için 5 yıl içerisinde ödemesi gereken 25 milyon euro ve projeye hissedar olmak için ödemesi gereken 100 milyon euro olduğunu yazdı.
Her iki tarafın da önümüzdeki çarşambaya kadar anlaşmaya varılabileceğine inandığı kaydedilen habere göre, anlaşmaya varılması halinde Hristodulidis ile Miçotakis, jeopolitik meselelerle ilgilenmeye başlayacak.
Rum yönetimi Türkiye’nin olası engelleme girişimleriyle nasıl başa çıkılacağı sorusuna cevap verilmesini istiyor.
-“Yunanistan rahatsız, zaman konusunda sıkışık”
Eylül ayına girilmiş olmasına rağmen havada kalan konuların halledilmemiş olmasından duyduğu rahatsızlığı gizlemeyen Yunanistan, zaman parametresini ortaya koyuyor. Havada kalan konular, GSI’nin yüklenicisi olan Yunanistan Bağımsız Enerji İletim Operatörü ADMİE’yi, yaptığı sözleşmeler nedeniyle sıkıştırıyor. Bunlardan biri kablo için deniz dibini araştırmak ve döşemek için Fransız Nexans şirketiyle yaptığı sözleşme. Şirket, ADMİE’ye uyarı notu göndererek Rum tarafı ile havada kalan düzenleme meseleleri derhal halledilmezse çalışmalarını erteleyeceğini bildirdi.
İkincisi ise Çarşamba günü Atina’da yapılacak görüşmeden anlaşma çıkmaz ve bu BM Genel Kurulu için gidilecek New York sonrasına bırakılırsa, Yunan tarafı için yeni bir gecikme demek olacak. Projenin çökmesi halinde ise ADMİE ve dolayısıyla Yunan devleti AB’nin proje için sağladığı 657 milyon euroluk finansmandan, ciro ettiği 140 milyon euroyu geri ödemek zorunda kalacak.
Aynı gazete, Avrupa Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Komiseri Kadri Simson, projenin Türkiye tarafından engellenmeyeceğini nasıl garanti edebileceği sorusuna, Avrupa Komisyonu’nun elindeki bütün diplomatik imkanlarla destek vermeye hazır olduğu cevabını verdiğini yazdı.
Kathimerini, konu hakkında görüşlerini aldığı Simson’un sözlerinden, Brüksel’in özel sektöre ait bir projeye maddi katkı sağlamanın ötesinde, para boyutunu garanti edemeyeceğinin anlaşıldığını yazdı. ABD’nin desteği, Yunanistan’ın Türkiye’nin NATO’daki ortağı olarak projeye katılması ve Türkiye’nin AB ile iş birliği yapma ihtiyacı gibi projeyi kısmen zırhlandıran jeopolitik olgular terazisine girdiğini yazdı.
Gazeteye göre, Brüksel’i gerçekten rahatsız eden şey, 657 milyon euroluk ciddi bir destek verdiği EuroAsia Interconnector projesinin (bugün Great Sea Interconnector adını aldı) jeopolitik gerilimlerden değil, sürekli olarak Rum yönetiminin ve önceki yüklenicinin icraatları yüzünden ortaya çıkan engellere takılması ve bir türlü ilerlememesidir.
Gazete, Brüksel’in, yine Avrupa’nın “Connecting Europe Facility-CEF” mekanizmasından fonlanan 101 milyon euroluk Vasiliko LNG terminaliyle ilgili olup biteni de yakından takip ettiğine dikkat çekti ve komisyonun, yüklenici Çin konsorsiyumu CPP ile malum skandal patlak vermeden önce Rum yönetimine verdiği 68 milyon euroyu geri istediğini hatırlattı.
-“Rum tarafının görüntüsü Brüksel’e güven vermiyor”
“Terminal gibi kritik bir altyapıda Çin konsorsiyumunun rolü, eski EuroAsia Interconnector projesinin geçirdiği maceralar ve ileri götürülmesinde Anastasiadis kabinesindeki bakanların Brüksel’deki temaslarıyla oynadığı role” işaret eden gazete, Great Sea Interconnector konusunda Rum tarafında var olan çok sesliliğin Güney Kıbrıs’ın önemli altyapıları üstlenebileceğine dair güven vermeyen bir görüntü oluşturduğunu kaydetti.
Haravgi de haberi “Terminal Skandalı Elektrik Bağlantısı Projesine ‘Musallat Oluyor” başlığıyla aktardı. Gazete “Avrupa Başsavcılığının, terminalde yolsuzluk ihtimaliyle ilgili araştırması sonrasında, ülkenin zedelenmiş itibarı AB ödeneğinin artırılmasının önündeki en önemli engel görünüyor” ifadesine yer verdi.
-“KKTC’nin Yunanistan’la elektrik bağlantısı kurması, Rum tarafının kuramaması tehlikesi”
Alithia ise “Jeopolitik Riskten Tek Fırsata” başlıklı haberinde, 600 Mwatt’a çıkarılması düşünülen Yunanistan’ın Türkiye ile elektrik bağlantısı ve Türkiye’nin KKTC’ye kabloyla elektrik enerjisi aktarmaya hazırlanmasının sakıncalarına da işaret etti.
KKTC’nin Yunanistan ile elektrik bağlantısı kurması ancak Rum tarafının kuramaması tehlikesi bulunduğuna dikkat çeken gazete, “Kıbrıs’ın yarısını elektrikle Yunanistan’a mı bağlayalım? Yoksa birleşik Kıbrıs’ın tamamını Avrupa’ya mı bağlayalım?” sorusunu sordu.
Gazete, DİSİ eski başkanı Averof Neofitu’nun daha önce yaptığı “Kıbrıs sorunu çözülmeden enerjiyle ilgili hiçbir proje uygulanamayacağı, doğal gazdan yararlanılamayacağı elektrik bağlantısı, terminal vb kurulamayacağı, Kıbrıs sorunu çözülmeden bunlarla ilgili bütün senaryoların geleceğe erteleneceği” açıklamasını hatırlattı.
Haber, GSI’nin Kıbrıs sorununun çözümü için bir fırsat olup olamayacağı sorusu ile sonlandırdı.
