“Enflasyon; toplumu ve devleti çürütür, çökertir, büyük belirsizlik yaratır”
Maliye Bakanlığı, maaşları ödemek için TL cinsinden ortalama yıllık bileşik %60.60 faiz ile 880 milyon TL iç borçlanma yapmak zorunda kaldı.
Beklenmeyen bir durum muydu?
Kesinlikle, hayır.
Eğer, TL’nin yabancı para birimleri karşısındaki değeri yataya yakın seyretmeye devam ederse, önümüzdeki aylarda, özellikle eylül ayı ve devamında, Maliye maaş ödemelerinde daha da zorlanacak.
***
İzninizle, bir kez daha ifade edeyim.
Biz gazeteciler çok konuda az şey biliriz.
Konunun GERÇEK UZMANLARIYLA, bilgi temelli tartışmaya girme hadsizliği yapmayız. Gerçek uzmanları neden büyük harfle yazdığımı tahmin edersiz.
Ekonomik, finansal, mali terminolojiyle, bilgiçlik de satmam.
Konu gayet basit.
Kuzey Kıbrıs’ta Türk Lirası, yaygın kullanılan para birimidir. Devlet büyükleri de halka, gelirleri olan para birimine göre borçlanma yönünde, akıl verir.
Ancak devlet, gelirlerinin önemli bir bölümünde yabancı para birimi, ağırlıkla sterlini esas alır, günlük kura göre çevirip TL olarak tahsil eder.
Böyle olduğu için TL’nin değer kaybı oranında Maliye’nin gelirleri artı, gelirde fazlalık verir. Bu durum, zaman zaman, gerçekten kopuk olarak, bütçe uygulamasında başarı olarak da gösterilir.
Bir süreden beri devalüasyon, TL’nin değer kaybı düşük düzeyde seyrederken hayat pahalılığı, enflasyon yüksek seyrine devam ediyor.
Bu durum Maliyenin gelirlerinde beklenen artışı önlerken, hayat pahalılığı (HP) ödemelerinde artış devam ediyor.
Gelirler aşağıda, giderler yukarıda.
***
Hayat Pahalılığı ödeneğini, artış olarak görmeyen anlayıştanım. Hayat Pahalılığı, maaşlarda satın alma gücündeki erimeyi gidermek için, yapılan bir ödeme türüdür. Bir başka deyişle, kaybedilen eşeğin bulunması gibidir.
Yüksek enflasyon nedeniyle Ünal Üstel Hükümeti, hayat pahalılığının dört ayda bir maaşlara yansıtılmasına karar verdi. İlk dört ayın Hayat Pahalılığı Mayıs ayı maaşlarına yansıtıldı. Mayıs – haziran – temmuz – ağustos, ikinci dört aylık dönemin hayat pahalılığı da eylül maaşlarına uygulanacak.
Yeni gelir kaynakları bulunmadığı sürece, Maliye Bakanlığı koltuğunda kim olsa işi zor.
***
Temel görev, hayat pahalılığı ödemek değil, enflasyonla, pahalılıkla başarılı bir şekilde mücadele etmektir.
Ekonomiyi doğru anlayışla azıcık bilen biri için de ENFLASYON BAŞI EZİLMESİ GEREKEN CANAVARDIR.
Enflasyon konuşulurken ünlü İngiliz iktisatçı John Maynard Keynes’in şu üç görüşü öne çıkarılır:
“…Enflasyon, her yerde, her zaman tahrip eder, tehlikelidir.
Ekonomik sorunları sıralayın, işsizlik, durgunluk, enflasyon… Öncelikle çözülmesi gereken, enflasyondur…
Çünkü Lenin’in dediği gibi enflasyon, toplumu ve devleti çürütür, çökertir, büyük belirsizlik yaratır. Nitekim Almanya, Rusya, Macaristan’da devlet çökmüştür.”
***
Enflasyon, aynı para birimini kullandığımız Türkiye ve KKTC’nin en büyük derdidir.
Maaş ve ücretler, her ay düzenlense, gelirler her ay HP ödeneğiyle artar görünse de, enflasyonun öldürücü tahribatı ortadan kalkmaz.
Liberali miberali, ekonomi kurallarını boş verin… Özellikle temel gıda ve tüketim maddelerinde denetim uygulansın, pahalılığın köküne kezzap suyu dökülebilir.
Hayat Pahalılığı ödeneği, tedavi edici değil, pansuman bir uygulamadır.
