Guterres, boşa kürek çekmeyecek… Amma!!!
BM Genel Sekreteri Guterres, 21 Mart 2024’te Brüksel’de Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Hristodulidis’le görüştü.
Hiç kuşkusuz, o görüşmede sadece Kıbrıs sorununda bulunulan aşama, ya da Genel Sekreterin Kıbrıs kişisel temsilcisi Maria Angela Holguin Cuéllar’ın temaslarının etkileri ele alınmadı.
Güney Kıbrıs, Gazze’ye yardım ulaştırmada, aktif alternatiflerden biri. Guterres, bu ve bölgesel konuları da Hristodulidis’le ele almıştır.
Genelde Türk tarafının, özelde Kıbrıs Türk tarafının, bu tür görüşmeler bakımından, taraflara eşit yaklaşılması duyarlılığı vardır.
Hem Kuzey Lefkoşa hem de Ankara, diplomatik girişimlerini yaptı. Genel Sekreter Guterres, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ı New York’a davet etti.
Tatar, dün adadan ayrıldı… Guterres’le görüşmesi 5 Nisan, Cuma günü gerçekleşecek.
***
Kıbrıs sorunu, uluslararası sorunlar içinde en eski çözümsüz sorunlardan biridir.
En başta BM Genel Sekreteri ve devamında Kıbrıs’ta görev yapan üst düzey BM temsilcileri, kendi görev dönemlerinde Kıbrıs sorununun, çözümünü ister.
Bir başka konu, uluslararası cami, uzun zamandır sorun çözemiyor.
Ancak…
En başta BM Genel Sekreteri Guterres, boşa kürek çekmek istemez.
Belki Türk tarafının, ucu kapalı, takvimlenmiş, başı sonu belli bir müzakere talebine yakın bir müzakere ister.
Bir başka deyişle MÜZAKERELERİN AMAÇ DEĞİL ARAÇ OLMASI isteniyor.
Rum tarafı, müzakereleri araç, değil amaç olarak görüyor.
Uluslararası camia bu konuda yüksek ses çıkarmasa da bunun farkındadır.
***
Spor yazarlığı yaptığım dönemde, futbol maçı sonrasından çok, maçtan önce, öngörülerle yazmayı severdim.
Maç bittikten sonra yazmak, oyunu anlatmaktır sonuçta.
Şimdi de Tatar – Guterres görüşmesi öncesinde, görüşlerimi fazla uzatmadan yazacağım.
***
Herkes, aklının bir kenarına yazsın. Kıbrıs sorununda ciddi müzakereler 2024’ün son baharında ya da 2025’in ilk dört ayında BAŞLAYACAK.
Müzakereler öncesi tarafların, nüans farkıyla da olsa sahipleneceği, TERMİNOLOJİ TANIMLAMASI BM TARAFINDAN YAPILACAK.
Taraflar o açıklamada kendilerine göre istediklerini bulacak.
***
BM Genel Sekreteri BM Güvenlik Konseyi’nin tüm daimi üyelerinden çok, Kıbrıs sorununda taraflar üzerine etkisi olan ABD ve İngiltere’nin ve bir dış çemberde Avrupa Birliği’nin sonuca etki yapacak ilgi ve desteğini görmek isteyecek.
Oradan alacağı cesaret verici ışık, müzakere masasının kurulmasında stratejik davranmasına neden olabilir.
Bu ne demek?
Şu demek. Genel Sekreter, masa kurulmadan tarafların ön uzlaşıda zorlandığını görse bile, masa kurulduktan sonra bitirici pozitif müdahale ya da katkılara zemin yaratmak için tarafların masaya oturmasını hedefleyebilir.
Müzakere masasının kurulması demek pazarlığın başlaması demektir.
***
Tatar, Cuma günü Guterres’şe görüşmesinde, kalıplaşmış cümleleri tekrarlayıp bir anlamda, masa kurulmadan, masayı deviren taraf olamaz. Öyle yaparsa, kısa bir süre sonra radikal bir söylem değişikliği yapmak zorunda kalır.
Türk tarafının Kıbrıs sorununa çözüm için söyledikleri, net olsa da, ihtiyaç duyulan bu politikaları, dünya diliyle anlatmaktır.
Maria Angela Holguin Cuéllar’la yapılan son görüşmede bu yönde adım atılmıştı.
***
Genel Sekreter, insan haklarında, adanın iki tarafında eşitlik yaklaşımıyla, izolasyonların tümü birden olmasa da, birinde etkili açılım desteği verirse müzakereler kesin başlar.
