Tarihimizi kayıt altına almak için uzun uzun yıllarımız yok…
Önceki gün, 15 Kasım 2024, KKTC’nin kuruluşunun 41. yıl dönümüydü… Bir gün öncesinden başlayan kutlamalar, gün boyu, akşam saatlerine kadar devam etti.
KKTC, kendi kendimizi yönetmemizin en son aşaması, en son isimlendirilmesi.
Cuma akşamüzeri emekli Büyükelçi ve müzakereci Osman Ertuğ’la KIBRIS TV’de son derece verimli bir sohbet yaptık.
KKTC’nin ilanıyla ilgili siyasilerin neredeyse tümü, 14 Kasım 1983 akşamı Rauf Denktaş’ın milletvekillerinin tümünü saraya çağırıp, “Yarın, Bağımsızlığı ilan edeceğiz. Olumsuz oy kullananların, Kurucu Meclis’te yeri olmayacaktır.” dediği ve sonrasındaki saatlerde yaşananlar anlatılır.
***
Osman Ertuğ, o dönemde Dışişleri Bakanlığında orta derecede, nitelikli, başarılı bir memurdu. KKTC’nin ilanı sürecinde, Rauf Denktaş’ın güvenerek bilgi paylaştığı üç isimden biri Osman Ertuğ’du.
Kimdi öteki iki isim.
Taner Etkin ve Necati Münir Ertekün.
Rauf Denktaş, ekim sonu kasım başı, Osman Ertuğ’u makamına çağırarak, adeta yemin ettirerek bağımsızlıkla ilgili ilk bilgi paylaşımını yaptı.
Bağımsızlık Bildirisini hazırlayan ekip beş kişiden oluşuyordu. Üçü Türkiye’den ikisi Kuzey Kıbrıs’tan.
Türkiye’den Tugay Uluçevik, Korkmaz Haktanır ve Prof. Dr. Turhan Feyzioğlu. Kıbrıs’tan Necati Münir Ertekün ve Osman Ertuğ.
Necati Münir Ertekün ve Osman Ertuğ, kimseye sezdirmeden Ankara’ya gitti.
Necati Münir Ertekün, doğrudan Ankara’ya uçarken, Osman Ertuğ, uçakla İstanbul’a oradan trenle Ankara’ya geçti.
Osman Ertuğ’u dinlerken ikilem olmaksızın anladım ki, Türkiye Dışişleri Bakanlığından birkaç isim, dönemin Dışişleri Bakanı İlter Türkmen, Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in KKTC’nin ilan edileceğinden haberi vardı.
Dönemin Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçisi İnal Batu’nun ise sınırlı bilgisi vardı.
***
Osman Ertuğ’a göre Rauf Denktaş’ın 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edilirken de tam bağımsız bir Türk devleti ilan edilmesinden yanaydı.
Türkiye, tam bağımsız bir devlet ilanı yerine, federal bir çözüme hazır, bir devlet ilanını, Otonom Türk Yönetiminden, daha ileri bir adım da olacağı için önermiş.
Bunu önceki gün anlattı.
O noktada ben de bir katkı kaptım.
4 Ocak 1975’te, Kıbrıs Türk Cemaat Meclisi, Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi’nde yer alan Kıbrıslı Türk vekillerden oluşan Yasama Meclisi’nde “Kıbrıslı Türkler ne istiyor?” sorusuna yanıt olacak karardan şu bölümü anımsattım:
“Yasama Meclisi, siyasal nihai çözüm şekli olarak Kıbrıs Türk toplumunun Anavatanla birleşmesi ve bütünleşmesini benimser. Ancak asgari çözüm şekli olarak bugünkü koşullarda coğrafi ayrılığa dayalı çözüm yolunu kabul eder.”
O tarihten 40 gün sonra Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu.
4 Ocak 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin kuruluşu gündemde yok muydu?
***
Osman Ertuğ’u dinlerken, tarihimizle ilgili doğru bilgilere ne kadar çok gereksinimimiz olduğunu bir kez daha anladım.
Önceki gün de söyledim. Gün gelecek, hiç bilmeyenler soracak, bilmeyenler de yanıt verecek.
Maalesef doğru, o günün nesillerince öğrenilemeyecek.
En azından bugün, ortaya konulanla ilgili farklı bilgi iddiası olanların da konuşmasıyla, bilgi netleştirme imkanımız var.
Yaşayarak bilenlerin sayısı, her geçen gün azalıyor.
Tarihimizi kayıt altına almak için uzun uzun yıllarımız yok.
