Dünya Bankası tarafından hazırlanan ve Kıbrıs Türk toplumunun son dönemdeki ekonomik performansını değerlendiren “Fırsatların Paylaşılan Refaha Dönüştürülmesi” başlıklı son Makroekonomik İzleme Raporu, reel GSYH’nin pandemi öncesi seviyeleri biraz da olsa aşarak 2023 yılında kayda değer bir toparlanma sergilediğini ortaya koyuyor. Raporda ayrıca uzun vadeli zorlukların üstesinden gelinmesi ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesi amacıyla kısa vadeli fırsatları güçlendirecek politika reformları da öneriliyor.
Ekonomik toparlanma, rekor seviyelere ulaşan Yeşil Hat üzerinden geçişler ve ticaret, diğer bir deyişle insan ve mal dolaşımıile desteklenmiştir. İşgücü piyasasında 2023 yılında 9.600’den fazla yeni iş yaratılmış ve bu işlerin yüzde kırk dördü kadınlar tarafından üstlenilerek kadın istihdamında tarihi bir zirveye ulaşılmıştır. Ancak, bu olumlu gelişmelere rağmen, ekonomi Türk lirasındaki değer kaybı ve yüksek enflasyonla daha da artan hayat pahalılığı gibi kalıcı zorluklarla karşı karşıyadır. Kıbrıs Türk ekonomisinde enflasyon pandemi sonrası dönemde oldukça yüksek seviyelerde kalmıştır.
Dünya Bankası Güney Avrupa Program Yöneticisi Goran Tinjic, “Kıbrıs Türk ekonomisindeki gıda enflasyonunun Avrupa ekonomileri arasında en yüksek olduğunu belirterek hâlihazırda geçim derdi çeken en kırılgan kesimler için ciddi bir risk oluşturduğunu” ifade etti.
Dünya Bankası ileriye dönük olarak, GSYH’deki büyümenin 2024 yılında hem iç kırılganlıkların hem de dış baskıların yansımasıyla yüzde 2,7’ye yavaşlayacağını öngörmektedir. Rapor ayrıca, Yeşil Hat geçişlerinde, ticarette ve işgücüne katılımda görülen artışların devam etmesinin yanı sıra, yeşil ve dijital dönüşümlere stratejik yatırımların yapılmasının sürdürülebilir büyüme için fırsatlar sunduğunu vurgulamaktadır.
Rapor, yapısal zorlukları ele almak ve böylece ekonomik dayanıklılığı ve rekabet gücünü artırmak amacıyla güçlü politika müdahalelerinin yapılmasını savunmaktadır. Temel politika önerileri arasında en yoksul ve en kırılgan durumdaki insanlara acil durum desteğinin sağlanması, enerji güvenliğinin güçlendirilmesi, afet risk yönetiminin geliştirilmesi, özel sektörün rekabet edebilirliğinin teşvik edilmesi ve pandemiyle ilgili kayıpların azaltılması amacıyla beşeri sermayeye yatırım yapılması yer almaktadır. Kaydedilen ilerlemeye rağmen Yeşil Hat ticareti taşıdığı potansiyelin oldukça altındadır ve uzun süredir var olan darboğazların aşılması için harekete geçilmesi gerekmektedir.
Rapor, bu yıl özel olarak paylaşılan refah için kanıta dayalı politika yapmanın önemine odaklanmakta ve Hanehalkı Bütçe Anketi (HBA) ve Girdi/Çıktı Tabloları (GÇT) gibi yeni veri setlerinin politika yapıcıların daha fazla bilgi temelinde karar almalarına nasıl yardımcı olabileceğini incelemektedir. Dünya BankasıKıdemli Ekonomisti ve raporun başyazarı Natasha Rovo, “Girdi/Çıktı Tabloları analizi, üretim süresini ve üretim maliyetini düşürmeye katkıda bulunabilecek ada içi ticaret fırsatlarını ortaya koymaktadır. Ayrıca, ada içi ticaret, bilgi, teknoloji ve sinerji alışverişini teşvik ederek hem Kıbrıs Türk hem de Kıbrıs Rum toplumlarından şirketlere fayda sağlayabilir” dedi.
Sonuç olarak, Dünya Bankası kanıta dayalı politika yapımını güçlendirmek amacıyla üç yönlü bir yaklaşım önermektedir: veri toplama uygulamalarının geliştirilmesi, politika yapımında veri kullanımının teşvik edilmesi ve veri okuryazarlığına yatırım yapılması.
Makroekonomik İzleme Raporu Hakkında:
Makroekonomik İzleme Raporu, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve Dünya Bankası tarafından hazırlanan yıllık bir rapordur. Rapor, ekonomik gelişmeleri ve Kıbrıs Türk ekonomisinin görünümünü ele almaktadır. Raporun bulguları, Kıbrıs’ta ekonomik yakınlaşma ve entegrasyonu destekleyecek politikaların oluşturulmasında yerel ve uluslararası paydaşlara rehberlik etmeyi amaçlamaktadır.
Dünya Bankası Hakkında:
Dünya Bankası Grubu’nun cesur bir vizyonu vardır: yaşanabilir bir gezegende yoksulluktan arınmış bir dünya yaratmak. Dünya Bankası Grubu, 100’den fazla ülkede istihdam yaratarak, ekonomik büyümeyi güçlendirerek ve en acil küresel kalkınma sorunlarıyla mücadele ederek insanların yaşamlarını iyileştiren finansman, danışmanlık desteği ve yenilikçi çözümler sunmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler için en büyük finansman ve bilgi kaynaklarından biri olan Dünya Bankası Grubu; Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD), Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA), Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA) ve Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi’nden (ICSID) oluşmaktadır. Daha fazla bilgi için lütfen www.worldbank.org , www.miga.org ve www.ifc.org adreslerini ziyaret ediniz.
Avrupa Komisyonu Hakkında:
389/2006 sayılı Konsey Tüzüğüne dayanan Kıbrıs Türk toplumuna yönelik Mali Yardım Programı, Kıbrıs’ın yeniden birleşmesini kolaylaştırmak amacıyla, özellikle adadaki ekonomik entegrasyona odaklanarak Kıbrıs Türk toplumunun ekonomik kalkınmasını teşvik etmeyi hedeflemektedir. Yardım Programı, aynı zamanda iki toplum arasındaki ve AB ile olan iletişimi geliştirmeye ve (topluluk müktesebatı olarak da bilinen) AB yasalar bütününe hazırlanmaya yönelik faaliyetlere odaklanmaktadır.
Daha fazla bilgi için lütfen ziyaret ediniz: Kıbrıs Türk Toplumuna yönelik Yardım Programı (europa.eu)
Brüksel: Rachel Winter Jones, [email protected]
Washington: Amy Stilwell, [email protected]
