Kara para, başımızın belası olacak…
Bizim Merkez Bankamız, para basmasa da, dolaşımdaki para miktarı, bu dijital çağda bal gibi kolayca öğrenilir.
Yani, Kuzey Kıbrıs’ta özellikle dolar ve sterlin türünden ne kadar para bulunduğu belirlenebilir mi?
Ben meşru olan paraların bilinebileceğini söyledim.
Biraz iddialı olacak ama, kayıt dışı ekonominin yüzde yetmişleri bulduğu bir toprak parçasında, “yıkanarak” sisteme girmeye çalışan, dolaşmaya hazır para miktarı, meşru para miktarının kat kat fazlasıdır.
***
Pablo Emilio Escobar Gaviria, Kolombiyalı uyuşturucu lordu ve Medellín Karteli’nin kurucusudur. Uyuşturucu ticaretinde zirveye ulaştığı dönemde dünyanın yedinci zengini olarak kabul edilmişti.
1993’te çatışmada öldürülen Escobar’ın saklandığı evlerin duvarların içinde yıllar sonra da milyonlarca dolar, para bulunuyor.
***
Hiç kimsenin kuşkusu olmasın, özellikle Girne bölgesinde, Escobar’ın para sakladığı evlere benzer evler vardır.
Bu evlere sahip olanlar paraya ihtiyaçları olduğu zaman, adamlarını, bankaya değil, örneğin, “git evden 2 milyon dolar getir” diye eve yollarlar.
Bazı ofislerde çalışma masalarının arkasındaki dolaplar evrak ya da kitapla değil, deste deste dolarlarla, sterlinlerle doludur.
***
Mağusa limanında bir araçta 2 milyon sterlin bulunduğu haberi kamu oyuna iddia olarak yansımıştı. O miktarın, 10 milyon olduğu da söyleniyor. Resmi açıklama yapılana kadar haberin de para miktarının da doğrulanmaya gereksinimi vardır.
***
Kara para, Kuzey Kıbrıs’ta başımızın neredeyse baş belasıdır.
Bu gidişle, daha da şiddetli bela olacağı kesin.
Türkiye, en son, Ekim 2021’de, kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede eksikleri olduğu gerekçesiyle gri listeye alınmıştı.
Haziran 2024’te Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet yürüten Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Singapur’da yaptığı değerlendirme toplantısında Türkiye’nin adını gri listeden çıkarma kararı almıştı.
Türkiye bu bağlamda sorgulanırken, maalesef Kuzey Kıbrıs’taki karar aklamadan sorumlu tutulmaktadır.
***
Tam da buna bağlı olarak 22 Aralık 2023 akşam saatlerinde kimse söz almadan, oy birliğiyle Suç Gelirlerinin Aklanmasının, Terörizmin Finansmanının ve Kitle İmha Silahlarının Yaygınlaşmasının Finansmanının Önlenmesi Yasası, geçti.
O günlerde de söyleyip, yazdım. Bütçe yoğunluğunun içinde, komiteden ve genel kuruldan geçen yasanın içeriğini, Milletvekili ve Bakanların toplamında, her türlü soruya yanıt verecek kapsamda bilenlerin sayısı beşi hatta üçü zor bulur. Hala aynı görüşteyim.
Bu yasanın neler içerdiğini unutanlar için yarın anımsatacağım.
***
Bizde kara para gizlenemeyecek boyuta gelmiştir.
Girne’de bir barda, müzik yapan gruptan, birinden dinledim.
“Abi, adam şarkı ister. İstediği şarkı çalındığı zaman sahneye çok rahat 20-30 bin TL atar. Görenler söyledi. Bu adamların park yerindeki arabalarının bagajları ağzına kadar para doluymuş. Bu mekanda sahneye her gece ortalama 200 bin TL para atılır. Geçen hafta bir gece, 300 bin TL atılmış.”
***
Kuzey Kıbrıs’a çeşitli yollarla aklanmak için milyarla ifade edilen para geldiği yaygın konuşulan bir konu. Biz duyarken, ülkeyi yönetenler duymuyor mu?
Duymamaları olası değil. Bizimkiler kılını kıpırdatmazsa, gerekeni yapan birileri çıkar mutlaka…
